Al jarenlang is een boek schrijven jouw grote droom.
En vandaag is het dan eindelijk zover. Je schraapt je moed bijeen, zet een kopje thee of koffie, opent je laptop en je schrijfprogramma en gaat er eens even goed voor zitten. Vol verwachting laat je je vingers landen op het toetsenbord. En dan…
He-le-maal niets. Geen woord, geen verhaal, geen plan — alleen maar een blanco digitaal vel papier.
Of misschien is er toch wel iets. Teleurstelling. Vragen. Twijfels. Want hoe doe je dat eigenlijk, een boek schrijven?
En belangrijker nog: hoe begin je aan een project dat zo omvangrijk is en dat gemoeid gaat met zoveel tijd en energie?
In dit blog geef ik je 12 waardevolle tips die jou op weg helpen. Een boek schrijven doe je nu eenmaal niet zomaar ‘even’. Maar met een goede voorbereiding is de kans veel groter dat jouw verhaal straks van het begin tot het eind op papier staat.
Ben je er klaar voor? Hier komen ze!
1. Passie is the key
Dit geloof ik echt. Een boek schrijven is een groot project (lees: je bent weken tot maanden tot misschien zelfs jaren kwijt voordat de eerste versie staat). Als je geen passie hebt voor schrijven, het verzinnen van verhalen en het spelen met woorden zal het je op den duur tegen gaan staan.
Vraag jezelf dus eerlijk af of je het de investering in tijd, energie en misschien zelfs geld waard vindt.
Word jij gelukkig van schrijven — ook nog na die eerste week, waarin we allemaal nog gemotiveerd zijn?
Nee? Ook geen probleem! Er zijn tegenwoordig fantastische ghostwriters die jouw verhaal met alle liefde op papier willen zetten. Zo wel? Mooi zo, laten we dan eerst eens starten met een gouden idee.
2. Een boek schrijven begint met inspiratie
En inspiratie máák je.
Als er iets is waar ik persoonlijk de kriebels van krijg, dan is het wanneer mensen zeggen: ‘Ik heb (even) geen inspiratie’. Ja, je kunt vermoeid zijn. Ja, je kunt even niet gemotiveerd zijn of op een lastig punt in het schrijfproces zijn beland. Maar geen inspiratie? Daar geloof ik niet in.
Er is ALTIJD inspiratie. Want inspiratie is niet iets wat uit de lucht komt vallen, het is iets wat jij zelf kunt creëren.
Dus wil jij een boek schrijven? Begin dan eens met het uitwerken van dat misschien wel vage idee dat al tijden in je hoofd borrelt. Of je plant tijd in voor een brainstormsessie met jezelf en je gaat dat idee creëren.
Hoe? Bijvoorbeeld zo: Maak een mindmap en schrijf alle associaties op die er in je opkomen als je nadenkt over jouw boek. Alles wat al in je hoofd leeft, is het begin. Misschien zie je al een duidelijk karakter voor je of vind je bepaalde thema’s erg belangrijk. Misschien kan je je al heel goed een setting met een bepaalde sfeer voorstellen.
Pinterest kan ook helpen bij het vormen van een eerste idee. Tik een zoekwoord in en dompel je onder in alles wat er over het onderwerp te vinden is.
Nog steeds geen sterk uitgangspunt? Blijf schrijven in jouw brainstormdocument. Schrijf in het kort de scènes of plotpoints op die je misschien al wel voor je ziet, ook al weet je nu nog niet zeker of je die ook daadwerkelijk gaat gebruiken. In een brainstorm is niets fout!
Een boek schrijven begint bij mij met een leeg document in Scrivener (het schrijfprogramma waarin ik werk). Ik doe vervolgens precies wat ik hierboven heb beschreven: ik dump al mijn ideeën als een ongeorganiseerde chaos in dit document. Vervolgens laat ik het even liggen en kijk ik er later weer naar.
En later weer. En later weer. En zo ontstaat vanzelf een basis.
En soms, tja, soms heb ik gewoon al een heel concreet uitgangspunt en is dit brainstormproces niet nodig. Dan weet ik: ik ga een boek schrijven over een rebelse kroonprinses en haar moedige assistente. En dat is dan mijn idee, mijn uitgangspunt, het fundament waarop mijn verhaal draait
3. Ben jij een pantser, plotter of plantser?
Het kan handig zijn om van tevoren even stil te staan bij welk schrijfproces het beste bij jou past.
Pantser: Jij stapt gepassioneerd ergens in en treft liever niet al te veel voorbereidingen. Ook als het om schrijven gaat, duik jij het liefst direct vol overgave in het verhaal zonder al te veel ideeën uit te werken.
Plotter: Jij houdt enorm van structuur en planning. Je kan jezelf verliezen in worldbuilding en het leren kennen van je karakters. Misschien heb je zelfs al een complete scène-indeling klaarliggen.
Plantser: The best of both worlds! Je mixt de voordelen van bovenstaande processen samen tot iets wat er tussenin zit. Je werkt een verhaalstructuur uit, maar laat het ook los. Zo heb je ruimte voor creativiteit, maar ook een duidelijk pad om te bewandelen.
Zelf ben ik een plotter — ik houd van het eindeloos brainstormen en uitwerken van het plot, de karakters en de worldbuilding.
Maar soms, zoals met mijn debuut Zoals u wenst, wil ik even niet nadenken en gewoon doen waar ik het meest van houd: een boek schrijven. En ook dat is goed gekomen, want met Zoals u wenst debuteerde ik eind 2020 bij Clavis Uitgeverij.
Kortom, niets is beter dan het ander. Maar het een kan wel beter bij je passen dan het ander.
Nu je weet welke stijl waarschijnlijk het best bij de manier waarop jij dingen aanvliegt, kan je hier gebruik van maken. (P.s.: Later zal ik nog een blog schrijven dat dieper op deze verschillende schrijfprocessen ingaat.)
4. Werk je idee uit (of begin met schrijven)
Wat je stijl ook is (pantser, plotter of plantser), mijn advies is toch om altijd wel íets van een verhaalstructuur op papier te zetten, zelfs als je daar niet zo van bent.
Het begin en het eind van een boek schrijven gaat auteurs vaak net iets makkelijker af dan het lange middenstuk. Vaak heb je al een helder idee van het begin en/of het eind. In het middenstuk ga je verschillende plotlijntjes door elkaar heen verweven en meer diepgang geven aan karakters en je setting.
Wil je niet tijdens dit gevreesde middenstuk vastlopen, dan kan een verhaalstructuur (een uitgebreide synopsis, bijvoorbeeld) of zelfs een complete scène-indeling je houvast bieden. Je weet hiermee zeker dat alles in je boek op de juiste volgorde terug gaat komen en dat geen belangrijke plotpoints ‘toevallig’ zijn of ‘compleet uit de lucht komen vallen’.
Er zijn natuurlijk tal van manieren om je verhaalidee in een structuur te gieten. De twee methodes waar ik zelf een groot fan van ben, zijn de befaamde Hollywood Three Act-Structure (inleiding – point of no return – middenstuk met tweede en derde plotpoints – climax – resolutie) en de Sneeuwvlokmethode van Randy Ingermanson.
Bij deze laatste werk je je verhaal uit als een sneeuwvlok: je begint met een uitgangspunt en voegt steeds meer details toe. Je kan het ook zien als een trechter: van een vaag idee werk je toe tot een concreet en uitgebreid uitgewerkte structuur, compleet met scène-indeling.
Een boek schrijven kan een behoorlijke uitdaging zijn. Wil je hulp bij het ontwikkelen van een overzichtelijke verhaalstructuur met een sterk plot, diepgaande karakters en een sfeervolle setting? In mijn traject Van gouden idee tot ijzersterk plot begeleid ik je hierbij. Meer weten? Op deze pagina lees je er alles over!
5. Werk je personages uit
Als jij je personages niet goed kent, zal de lezer dit merken. Bijvoorbeeld doordat ze niet consequent of geloofwaardig handelen in het verhaal. Of omdat ze slechts één dominante karaktereigenschap hebben, waardoor het ‘flat characters’ blijven.
Personages kan je uitwerken door karakterkaarten te ontwikkelen. Beschrijf per hoofdpersonage uitgebreid het uiterlijk en innerlijk, zijn of haar achtergrond, interesses, familie, emoties, dominante eigenschap(pen), enzovoort. Hoe uitgebreider, hoe beter!
Als extra kan je ook persona’s per karakter schrijven: je schrijft dan vanuit zijn of haar persoon een korte introductie, wie ze zijn, hoe ze zich verhouden tot het plot, et cetera. Dit is heel interessant, want zo leer je direct ook hun vertelstem kennen!
Bekijk ook zeker even deze boekentip! Creating unforgettable characters van Linda Seger heeft mij enorm geholpen in het uitdiepen van mijn personages. Deze is in Nederland helaas alleen te bestellen via het blauwe mannetje of via internationale webwinkels.
6. Doe research
Een boek schrijven betekent ook: goed onderzoek doen! Behandel je een complex thema en ben je zelf geen ervaringsdeskundige? Plan dan interviews in met je doelgroep. Dit gaat je zoveel nieuwe inzichten geven!
Soms volstaat deskresearch: lees nieuwsartikelen over het onderwerp, zoek naar specialistische websites, kijk filmpjes op YouTube. Kortom: dompel je volledig onder in je thema’s en onderwerpen en zorg dat jij de expert wordt. Wéét waar je over schrijft.
Het doen van research is niet alleen nodig (in ieder geval in sommige genres en bij sommige thema’s), het levert je ook vaak interessante ideeën op voor nieuwe scènes.
7. Maak een scène-indeling
Ik heb het al een paar keer genoemd: een boek schrijven wordt makkelijker als jij een scène-indeling bij de hand hebt om aan vast te houden. Máár. Dit is niet voor iedereen weggelegd.
Sommige schrijvers walgen ervan en vinden dat het hen beperkt in hun creativiteit. Anderen, zoals ik, ervaren het juist als bevrijdend, omdat je niet continu hoeft na te denken over de volgorde. Maar dit is echt persoonlijk.
Zo maak je een scène-indeling: Nadat je alle plotlijnen, karakters en de verhaalstructuur hebt uitgewerkt, is dit de laatste stap voor je gaat schrijven. Open een Excel-bestandje en maak 5 kolommen (of meer/minder, als je meer/minder details wilt toevoegen):
- scènenummer (of hoofdstuknummer);
- voorlopige titel van de scène;
- korte omschrijving van enkele zinnen;
- ruimte voor extra details (bijv. de datum, de plaats of een belangrijk plotpoint)
- aantal woorden.
Het maken van een scène-indeling is een behoorlijk intensieve puzzel en kost tijd. Maar uiteindelijk levert het heel veel op. Althans, zo ervaar ik het in ieder geval! Want als de eerste versie eenmaal staat, kost het mij veel minder werk om het geheel te herschrijven.
En ja, ook deze scène-indeling is maar een scène-indeling. Als ik gedurende het schrijven merk dat ik een bepaalde plotlijn wil veranderen, verandert ook de scène-indeling. Het is geen wondermiddel en geen keurslijf, maar gewoon een gids die me door het gevreesde middenstuk heen leidt.
8. Zoek een schrijfmaatje & bouw een netwerk op
Mijn netwerk van andere auteurs, schrijvers, boekenliefhebbers, communicatiespecialisten en ondernemers is inmiddels vrij uitgestrekt en blijft alleen maar groeien. Ik houd ervan!
Maar dit is niet van de een op de andere dag gekomen. Ik ben best een introvert persoon en netwerken stond nu niet per se bovenaan mijn lijst met hobby’s. Maar uit ervaring kan ik je vertellen dat het me heel veel heeft gebracht en dat het ook steeds leuker wordt om te doen (en natuurlijker ook!).
Er zijn talloze manieren om jezelf bekend te maken met de boekenwereld. Er zijn fora op internet, boekencommunity’s op Instagram (#boekstagram), Facebookgroepen en evenementen.
Eén van de grootste evenementen is natuurlijk National Novel Writing Month. Wat houdt het in? In november ga je samen met schrijvers van over de hele wereld een boek schrijven van minimaal 50.000 woorden (of je gaat herschrijven of een nieuw plot uitwerken of je waagt je als ‘rebel’ aan wat voor schrijfproject dan ook).
Uit ervaring kan ik je vertellen dat het me heel veel heeft gebracht en dat het ook steeds leuker wordt om te doen.
Uit ervaring kan ik je vertellen dat het me heel veel heeft gebracht en dat het ook steeds leuker wordt om te doen.
Er zijn speciale Nederlandse fora en groepen in Discord. Je kan zo andere schrijvers leren kennen, reageren op oproepjes, write-inns bijwonen in je woonplaats of er zelf een organiseren, enzovoort. De mogelijkheden zijn eindeloos!
NaNoWriMo is bovendien een fantastische stok achter de deur, want het doel is bovenal om elke dag te schrijven.
Een andere persoonlijke tip is om eens een kijkje te nemen op schrijfcommunity’s zoals Wattpad en Sweek. Op deze schrijfplatformen kan je anoniem je verhalen delen en meedoen aan schrijfwedstrijden.
Het stimuleert als anderen positief reageren op jouw werk, al helemaal wanneer je misschien nog nooit eerder iets met de wereld hebt durven delen. Bovendien is het leerzaam: lezers kunnen op elke plek in je scène reageren en je van feedback voorzien. Ik ken inmiddels veel auteurs die ooit ook begonnen op Wattpad en Sweek, waaronder ondergetekende 😉
9. Schrijf iedere dag!
Oké, ik besef dat dit niet altijd mogelijk is. Maar probeer er wel echt een gewoonte van te maken! Als je veel schrijft, blijf je beter in de vibe van je verhaal zitten. Ben je er steeds weken tussenuit, dan kost het je ook weer veel moeite om in je verhaal te komen.
Om te komen waar ik nu ben, heb ik jarenlang geschreven. Al van kinds af aan. Elk verhaal dat ik schreef, elk manuscript dat ik afrondde, elk verhaalidee dat ik uitwerkte maar waar ik niet aan begon, alle feedback die ik in al die jaren kreeg, alle informatie over schrijven die ik verslond op internet en uit boeken… Alles bij elkaar heeft me gemaakt tot de auteur die ik nu ben.
Schrijven is echt méters maken. Ook als het niet goed is, ook als het niet perfect is, ook (en juist) als je nog niet bent op het niveau waar je zou willen zijn.
Blijf – schrijven. Elke — dag.
10. Blijf niet oneindig herschrijven
Ik zie vaak (beginnende) schrijvers na een paar hoofdstukken alweer herschrijven. En vervolgens nog eens als ze op de helft zijn. Op driekwart opnieuw. Is het verhaal af? Dan hebben ze zichzelf inmiddels schrijftechnisch zo ontwikkeld dat het wéér helemaal opnieuw moet.
Tot er tien versies van hetzelfde verhaal bestaan, waarbij de laatste uiteindelijk nog niet goed genoeg is.
Ook ik heb me hier schuldig aan gemaakt in het verleden. Ik bleef maar herschrijven, met als gevolg dat het me maar zelden lukte om een manuscript ook echt te voltooien.
Vooral wanneer je je als schrijver echt nog heel erg aan het ontwikkelen bent, is je schrijfstijl ongetwijfeld alweer anders (en beter!) geworden nadat je na maanden klaar bent met je manuscript. Logisch dat je het begin niet meer zo sterk vindt!
Tip 1: Blijf niet oneindig vaak herschrijven, maar durf je manuscript op een bepaald ogenblik los te laten en aan iets nieuws te beginnen. En pak dan later, misschien zelfs na jaren, je eerdere verhaalidee weer op en begin dán eens van voren af aan. Je zal zien dat je er dan met een heel andere en volwassener blik naar kijkt.
Tip 2: Ga vooral niet tussendoor herschrijven. Natuurlijk, wat aanpassingen doen aan een hoofdstuk als je het even terugleest, is echt niet erg. Maar begin niet opnieuw als je halverwege ontdekt dat je dat ene plotlijntje toch wat anders wilt vormgeven. Maak de eerste versie af. Dat zal een overwinning zijn!
En dan, als die beruchte eerste versie staat, kan je alle wijzigingen in één keer doorvoeren. Dit scheelt heel wat tijd, teleurstellingen en onzekerheden.
11. Wil je een boek schrijven? Dan moet je ook lezen
Je wordt pas een betere schrijver als je zelf leest. Lezen vergroot je vocabulaire en je leert hoe andere auteurs hun dialogen vormgeven, hoe je dingen kunt beschrijven en hoe je een spanningsboog opvoert. Je leert wat je zelf prettig vindt en vooral ook wat niet.
Duik niet in het verhaal, maar lees het eens aan de oppervlakte.
Duik niet in het verhaal, maar lees het eens aan de oppervlakte.
Lees soms ook bewust met een andere blik: duik niet in het verhaal, maar lees het aan de oppervlakte. Bekijk het objectief en kijk naar de technieken die de auteur toepast. Dit is zo leerzaam!
Als je niet helemaal zeker weet hoe je leestekens moet gebruiken of hoe je de opmaak van je manuscript vormgeeft, is het ook al bijzonder nuttig om gewoon eens door de boeken te bladeren waar jij zelf blij van wordt.
12. Zoek een schrijfcoach
Als je grote plannen hebt, kan het interessant zijn om eens te kijken naar een schrijfcoach. Een schrijfcoach kan jouw steun in de rug zijn in het lange proces van een boek schrijven.
Wees hierin kritisch: zoek een schrijfcoach die jou betrouwbaar lijkt, die een gedegen achtergrond heeft en die als persoon bij jou past. Daarnaast moet hij of zij natuurlijk een traject of het soort coaching aanbieden waar jij naar op zoek bent.
Ben jij op zoek naar een schrijfcoach? Wie weet kan ik iets voor je betekenen. Ik ben gepubliceerd auteur en ik redigeer en corrigeer voor toonaangevende uitgeverijen en selfpubbers. Daarnaast heb ik een achtergrond in de marketing. Kortom, een bundel aan ervaring die mij als schrijfcoach uniek maakt.
Ik bied verschillende trajecten aan, van kort tot lang en van heel specifiek (bijvoorbeeld het ontwikkelen van een plot) tot het hele proces. Daarnaast kan ik je een waardevolle analyse geven over jouw werk in de vorm van een manuscriptbeoordeling. Nieuwsgierig? Hier vind je mijn aanbod & tarieven.
Ik hoop van harte dat jij iets aan deze tips hebt gehad en dat je inmiddels een beter beeld hebt van hoe jij straks te werk kunt gaat. Zoals ik eerder al zei, een boek schrijven doe je niet zomaar. Maar met deze tips maak jij in elk geval een voortvarende start!
Let me know! Welke van deze tips ga jij in de praktijk brengen? Deel je antwoord in de comments! <3
[…] jij graag een boek schrijven? In dit blog geef ik je nog meer tips die je op weg helpen en die je voorbereiden op dit spannende en grote […]
altijd leuk om te lezen… heb wat tips gebruikt… maar ik als ik me letterlijk focus op die tip dat het boek niet afkomt… en ik kan heel goed verhalen afraffelen en met een ander… Lees meer »